Welke soorten apparaat behuizingen worden gebruikt in potentieel explosieve ruimtes en wat wordt er precies bedoeld met ex-d-, ex-i- en ex-ia-classificatie. Dit en meer lees je in dit blog.
Wanneer in een ruimte brandbare stoffen zoals gassen, dampen, nevels of stof in de lucht aanwezig zijn, dan kan er een explosieve atmosfeer ontstaan. Dit wordt een potentieel explosieve atmosfeer genoemd.
In potentieel explosieve atmosferen is er behoefte aan explosieveilige oplossingen en intrinsiek veilige apparatuur.
Een ex-zone is een ruimte waarin zich een explosieve atmosfeer bevindt waarin zich een mengsel met lucht van brandbare stoffen bevindt
Werkplekken waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen worden geclassificeerd naar de waarschijnlijkheid dat een potentieel explosiegevaarlijke atmosfeer aanwezig is en tijdsduur waarop het er zal zijn.
We maken onderscheid tussen zones voor gassen, dampen en vloeistoffen/stof, poeders en vezels:
Zone 0/20 - explosieve atmosfeer is continu of frequent aanwezig
Zone 1/21 - explosieve atmosferen kunnen af en toe voorkomen
Zone 2/22 - explosieve atmosferen komen niet voor onder normale bedrijfsomstandigheden of, als ze toch voorkomen, blijven ze gedurende een korte periode bestaan
groep I - apparatuur bedoeld voor gebruik in mijnen met methaangevaar
groep II - apparatuur bedoeld voor gebruik in andere gebieden dan mijnen met methaangevaar
Binnen groep II:
Categorie 1 - apparatuur die een zeer hoog beschermingsniveau biedt, bedoeld voor de meest gevaarlijke locaties (zones 0)
Categorie 2 - apparatuur die een hoog beschermingsniveau biedt en bedoeld is voor zones 1 en 2
Categorie 3 - apparatuur die een normaal beschermingsniveau biedt, geschikt voor gebruik in zone 2
De letter G is toegekend aan de categorie voor gaszones en D voor stofzones.
Apparatuur bedoeld voor gebruik in potentieel explosieve atmosferen is zo geconstrueerd dat de veiligheid wordt gegarandeerd. Ze gebruiken onder meer:
behuizingen die de overdracht van een explosie van de behuizing naar de omgeving voorkomen
intrinsiek veilige kabels
De verschillende soorten explosieveilige constructies vallen onder normen die de eisen voor de constructie en elektrische tests gedetailleerd beschrijven. Op basis hiervan worden aan de apparaten symbolen toegewezen, bijvoorbeeld:
ex-e - verhoogde veiligheid
ex-ia, ex-ib, ex-ic - intrinsiek veilige uitvoering met verschillende beschermingsniveaus
ex-ma, ex-mb - inkapseling met verschillende beschermingsniveaus
ex-o - contacten ondergedompeld in olievulling
Ex-i is het symbool voor explosiebeveiliging, waarbij de elektische energie in het apparaat beperkt is tot een niveau dat geen ontsteking kan veroorzaken of het oppervlak van het apparaat niet kan verwarmen. Voorbeelden van met "ex i" gemarkeerde apparaten zijn de JUMO scheidingsversterker voor de Ex-zone en de vlotterschakelaar voor de Ex-zone uit de JUMO NESOS serie.
Ex-i bescherming is onderverdeeld in drie subtypen: "ia", "ib" en "ic", afhankelijk van het beschermingsniveau.
"Ia" is het hoogste type bescherming ontworpen voor gebruik in zone 0 en betekent dat de ontstekingsbeveiliging gegarandeerd is, zelfs tijdens het optreden van een combinatie van twee fouten tijdens in bedrijf zijn; type "ib" maakt het mogelijk dat tijdens werking één fout optreedt. Type "ic" garandeert bescherming tegen ontsteking van het apparaat tijdens normale werking, zonder fouten.
Een voorbeeld van een apparaat met beveiligingstype "Ex-i" is de JUMO scheidingsversterker
Ex-d is een veelgebruikte vorm van bescherming die "drukvast" of "explosiebestendig" wordt genoemd. Dit betekent dat de omhulling van "ex-d" apparatuur zo is ontworpen dat bij het optreden van een explosie de vlam binnen de behuizing blijft en zich niet naar buiten verspreidt.
De ex-d behuizing heeft:
vlamafvoerkanalen die de verbrandingsgassen die tijdens een explosie vrijkomen, laten afkoelen
dikke wanden om te voorkomen dat de temperatuur van het buitenoppervlak van de behuizing stijgt tot een explosief niveau
Zulke sensoren zijn bijvoorbeeld de JUMO dTRANS p20 Ex d druksensor en de JUMO dTRANS p20 DELTA Ex D verschildruksensor.
JUMO safetyM STB/STW Ex veiligheidstemperatuurbegrenzer/-bewaker
Zodra je een goed begrip hebt van de aanduidingen voor explosiegevaarlijke zones, categorieën en behuizingen van de apparatuur die daarvoor is ontworpen, kunnen we daarop volgend de belangrijkste verschillen bespreken tussen "ex-d"en "ex-i" apparatuur. Wat ze van elkaar onderscheidt, is hun aanpassing om in verschillende gevaarlijke gebieden te werken. We zullen dit kort uitleggen aan de hand van EN 60079-11:
Elektrische apparatuur met ATEX-beschermingstype "ex-ia" is "categorie 1G/1D"— apparatuur en kan, dankzij de zeer hoge beschermingsgraad, worden gebruikt in explosiegevaarlijke zones 0, 1 en 2.
Elektrische apparatuur met beschermingstype "ex-d" is "categorie 2G" apparatuur met een hoge mate van explosiebeveiliging. Het is geschikt voor gebruik in zones 1 en 2, maar kan niet worden gebruikt in zone 0.
Hulp nodig bij het selecteren van apparatuur voor gevaarlijke gebieden? Neem contact met ons op — onze specialisten staan voor je klaar!
